Κατερίνα Μουστάκα στο Shape
Ίσως να έχεις κι εσύ έναν (ή περισσότερους) γνώριμους επισκέπτες: επίμονους πόνους ή πόνους που επανέρχονται ενώ νόμιζες ότι τους είχες αντιμετωπίσει. Η κλασική δυτική ιατρική, ιδίως στην Ελλάδα, τείνει να αναζητά μία και μόνο αιτία σε ένα πρόβλημα πολυπαραγοντικό.
Όμως, "πολύ σπάνια ένας πόνος οφείλεται μόνο σε θέμα στη δομή του μυοσκελετικού" εξηγεί η Dr. Κατερίνα Μουστάκα, ιατρός που εξειδικεύτηκε στη χειροπρακτική και κατόπιν στη μέθοδο των trigger points, συνθέτοντας τη δική της προσέγγιση στην αντιμετώπιση και την πρόληψη του πόνου. Ο δρόμος της ξεδιπλώθηκε λίγο μαγικά, "νομοτελειακά". Ήταν μια ταινία του 1990, το Jacob’s Ladder, ένα κλασικό cult πλέον έργο, μέσα από το οποίο ανακάλυψε η Κατερίνα το επάγγελμα "χειροπράκτης" και απευθύνθηκε στο Αμερικανικό Προξενείο Θεσσαλονίκης προκειμένου να μάθει τις κορυφαίες σχολές. Αφού αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, πήγε στην Καλιφόρνια και φοίτησε στο Life Chiropractic College West.
Το ανθρώπινο σύστημα είναι ένα ολόκληρο οικοσύστημα
"Ακόμα και τώρα ασχολούμαστε πολύ με τη δομή του μυοσκελετικού συστήματος και όχι με τη λειτουργία του" λέει η Dr. Κατερίνα Μουστάκα και προσθέτει: "Ας φέρουμε ως παράδειγμα ότι πονάει η μέση σου. Το πρώτο πράγμα που θα σου ζητήσει ένας γιατρός στην Ελλάδα είναι να κάνεις μια απεικονιστική εξέταση, τις πιο πολλές φορές μαγνητική. Σύμφωνα, όμως, με τις διεθνείς κατευθύνσεις για ορθή κλινική πράξη (Clinical Guidelines), για να κάνει κανείς μαγνητική, θα πρέπει ή να έχει σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα ή να πονάει περισσότερο από 6 μήνες. Μόνο αν δεν έχουμε κατορθώσει να τιθασεύσουμε συντηρητικά τον πόνο επιτρέπεται να προβούμε σε μαγνητική. Έστω τώρα ότι η μαγνητική δείχνει πως υπάρχει δισκοκήλη.
Κατευθείαν σπεύδουμε να αποδώσουμε εκεί τον πόνο. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες, μόνο το 2-3% οφείλεται πράγματι στη δισκοκήλη – που μπορεί να υπάρχει –, ενώ στο υπόλοιπο 98% το εύρημα στη μαγνητική μπορεί να μην έχει καμία σχέση με τον πόνο. Το ανθρώπινο σύστημα είναι ένα ολόκληρο οικοσύστημα. Δεν μπορούμε να διορθώσουμε ένα οικοσύστημα με κατσαβίδια. Σαφώς θα χρειαστεί να λάβουμε υπόψη τη δομή του μυοσκελετικού συστήματος, αλλά θα έπρεπε να μας απασχολεί και η λειτουργία, το "software”.
Αν το πρόβλημα που έχει συμβεί δεν οφείλεται σε ένα ατύχημα, τότε μπορεί να έχει προκύψει από κακή "εμβιομηχανική” λειτουργία του μυοσκελετικού, υπέρχρηση της περιοχής, κακή συνεργασία των μυών κ.ά. Σε περίπτωση κάκωσης, όπως, για παράδειγμα, σε μια πτώση, ο εγκέφαλος προσπαθεί να μας προστατέψει και, εκτός από το ότι προκαλεί πόνο, σφίγγει τους μυς ώστε να δώσει χρόνο στην εν λόγω περιοχή να επουλωθεί. Ο πόνος που οφείλεται σε κάκωση ιστών έχει μια συγκεκριμένη διάρκεια, που δεν ξεπερνά τους 3 μήνες".
Οι συνήθεις αιτίες των μυοσκελετικών πόνων
"Το ανθρώπινο σώμα", επισημαίνει η Dr. Κατερίνα Μουστάκα, "δεν έχει φτιαχτεί για να κάθεται το 95% του χρόνου, είχε εξελιχθεί με το να κινείται για 15-20 χλμ. την ημέρα για να βρει νερό και τροφή. Αν το σκεφτείτε, πλέον, ακόμα και όταν διασκεδάζουμε, καθόμαστε. Βλέπουμε φίλους και συγγενείς στο σπίτι; Καθόμαστε. Πάμε για ποτό; Καθόμαστε. Και δε γυμναζόμαστε καθόλου. Το σώμα είναι μια μηχανή κίνησης που δεν… κινείται. Το "καθισιό” είναι το νέο κάπνισμα! Κι όλα αυτά ενώ, βάσει του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, θα έπρεπε να περπατάμε τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα, τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική μας υγεία. Άρα, δε γυμναζόμαστε, καθόμαστε όλη μέρα, είμαστε στρεσαρισμένοι –χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε πια– και μετά μας φταίει η δισκοκήλη;".
Τι είναι ο πόνος, τελικά;
"Ο πόνος", εξηγεί η γιατρός, "είναι προστατευτικός μηχανισμός. Ο πόνος δε δημιουργείται στο σημείο όπου πονάμε, π.χ. στη μέση ή στον ώμο. Οι υποδοχείς κινδύνου (αλγοϋποδοχείς) μεταφέρουν μήνυμα κινδύνου στον εγκέφαλο. Μια πληροφορία μπορεί να σταλεί, για παράδειγμα, από τον αστράγαλο. Επειδή όμως ο εγκέφαλος είναι σαν ένας άνθρωπος κλεισμένος σε ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρα, σαν να βρίσκεται σε ένα control room με πολλές οθόνες γύρω του από τις οποίες παίρνει μηνύματα από τους "ανταποκριτές” του, θέλει πρώτα να επιβεβαιώσει την πληροφορία του σαν καλός ρεπόρτερ.
Και θα το κάνει χρησιμοποιώντας 44 εγκεφαλικά κέντρα, έχοντας μάλιστα την ικανότητα να θέτει σε προτεραιότητα στις καταστάσεις κινδύνου. Αν, για παράδειγμα, πάθεις διάστρεμμα την ώρα που τρέχεις για να σωθείς από έναν σεισμό, δε θα πονέσεις καθόλου εκείνη την ώρα στο πόδι, έως ότου περάσει ο μεγαλύτερος κίνδυνος".
Ο ρόλος των συναισθημάτων
"Τα κέντρα αυτά που προαναφέραμε", τονίζει η Dr. Κατερίνα Μουστάκα, "δε σχετίζονται μόνο με το εξωτερικό περιβάλλον, αλλά και με το εσωτερικό, τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. Τα συναισθήματα έχουν τεράστια σημασία για το αν και πόσο τελικά θα πονέσω, με το αν νιώθω προστατευμένος, με το τι σενάρια κάνω ανάλογα με τις πρότερες εμπειρίες μου. Με τις σκέψεις που κάνω για το παρελθόν και το μέλλον. Ο πόνος, λοιπόν, είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα".
Trigger points
"Η θεραπεία των σημείων πυροδότησης πόνου (trigger points) είναι ένα από τα καλύτερα κρυμμένα μυστικά του μυοσκελετικού πόνου" υπογραμμίζει η Dr. Κατερίνα Μουστάκα και προσθέτει: "Οι μύες συμβάλλουν ή είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι των πιο συχνών μυοσκελετικών συμπτωμάτων, ανεξαρτήτως της ηλικίας του πάσχοντος ή της αιτίας της παθογένειας της ενόχλησης.
Είτε ο πόνος οφείλεται σε ένα τραύμα, π.χ. ένα ατύχημα, είτε στη λειτουργία, π.χ. ένα τράνταγμα, μια πτώση, βάρος ή απότομη κίνηση, μικρά τέτοια γεγονότα μπορεί να τραβήξουν έναν μυ. Μπορεί να σχηματιστεί, λοιπόν, αυτός ο "κόμπος” που νιώθουμε συχνά και να προκαλέσει αντανάκλαση συμπτωμάτων σε μια ευρύτερη περιοχή. Τα trigger points, λοιπόν, εγκαθίστανται και είτε είναι ενεργά (βιώνουμε πόνο, μούδιασμα, ενίοτε κάψιμο ή ηλεκτρικό ρεύμα) είτε "κοιμούνται" κατά περιόδους. Αν όμως ξυπνήσουν ξανά, τότε και πάλι θα βιώσουμε πόνο. Αυτές, λοιπόν, οι ενοχλήσεις που έρχονται και παρέρχονται χωρίς τραυματισμό οφείλονται συχνά στα σημεία πυροδότησης πόνου παρά σε μια ανατομική βλάβη".
Η αλλαγή που πρέπει να κάνουμε στις συνήθειές μας
Αν θέλει κανείς να αντιμετωπίσει έναν πόνο, θα πρέπει να αναθεωρήσει συνολικά τον τρόπο ζωής του και να αλλάξει τις συνήθειές του για πάντα. Και, ναι, στον πυρήνα βρίσκονται η γυμναστική, το μαγικό ελιξίριο για την υγεία, και η διατροφή. "Το 80% της σεροτονίνης παράγεται από το έντερο", αναφέρει η γιατρός, "και η υγεία του μυοσκελετικού συστήματος εξαρτάται από το αν μπορούμε να απορροφήσουμε τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε για να αναπτύξουμε σε όγκο και δύναμη τους μυς μας. Αν, λοιπόν, το έντερο δε λειτουργεί καλά, αυτό αφορά και το δικό μου πεδίο. Έτσι, με αφορά ως γιατρό το τι τρως. Για παράδειγμα, αν καταναλώνεις πολλή ζάχαρη και επεξεργασμένα τρόφιμα, τότε ανεβαίνουν τα ποσοστά φλεγμονής στο σώμα, ιδίως αν πρόκειται για μια γυναίκα που βρίσκεται στη φάση της προεμμηνόπαυσης (7-10 χρόνια πριν σταματήσει η έμμηνος ρύση). Από τα 35-40 μας χρόνια και μετά κάνουν σκαμπανεβάσματα τα οιστρογόνα, αυξάνοντας αλματωδώς τα μυοσκελετικά θέματα στις γυναίκες. Επίσης, το στρες μπορεί να πυροδοτήσει πόνους".
Θα πρέπει να βρούμε τρόπους "να κατευνάζουμε τον πολυλογά μέσα μας", λέει χαρακτηριστικά η Dr. Κατερίνα Μουστάκα, μέσα από ασκήσεις mindfulness ή με yoga και διαλογισμό και, βέβαια, να γυμναζόμαστε συστηματικά. Να περπατάμε έστω και 10- 15 λεπτά καθημερινά και να κάνουμε δύο με τρεις φορές την εβδομάδα προπόνηση ενδυνάμωσης των μυών. Κυρίως, όμως, "να έχουμε επαφή με τα συναισθήματα και τον εαυτό μας". Aν θέλει κανείς να αντιμετωπίσει τον πόνο, θα πρέπει να αλλάξει τις συνήθειές του για πάντα.
Περισσότερες πληροφορίες για και από την Dr. Κατερίνα Μουστάκα στο: moustaka.gr
ΑΠΟ ΤΟ SHAPE ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2024
Διάβασε επίσης:
Μάθε τις τροφές "παυσίπονα" για την περίοδό σου
Πονάς στην πλάτη; Να πας σε φυσικοθεραπευτή, ορθοπαιδικό ή χειροπράκτη;
ΑΠΟ ΤΟ SHAPE ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2024
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
