Από τη Μυρτώ Μπεχράκη, ψυχολόγο-συστημική ψυχοθεραπεύτρια
H ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) ή Obsessive Compulsive Disorder (OCD) είναι μια «αληθινή» πάθηση που, ανάλογα με τη βαρύτητά της, μπορεί να χρειάζεται αντιμετώπιση, αφού διαφορετικά μπορεί να σου κάνει πραγματικά τη ζωή δύσκολη. Ο ψυχαναγκασμός είναι η επαναλαμβανόμενη πράξη (καταναγκασμός) που προκύπτει ως αποτέλεσμα κάποιας ιδεοληψίας, δηλαδή μιας ιδέας που κολλάει στο μυαλό μας. Η ιδεοληψία είναι επίμονη και ανεπιθύμητη σκέψη που μας βασανίζει. Πολλές φορές ξέρουμε ότι δεν έχει λογική, αλλά, παρ’ όλ’ αυτά, δεν μπορούμε να την ελέγξουμε.
«Μήπως έχω ΙΨΔ;»
Σενάριο 1: Για να πέσεις για ύπνο πρέπει να έχεις καθαρίσει την κουζίνα.
Σενάριο 2: Θέλεις το γραφείο σου στη δουλειά να είναι τακτοποιημένο και όμορφο για να είσαι παραγωγική.
Σενάριο 3: Φοβάσαι πως θα κολλήσεις κάποια ασθένεια ή θα νοσήσεις από μια σοβαρή πάθηση.
Σενάριο 4: Έχεις ένα μόνιμο άγχος μήπως άθελά σου βλάψεις τους άλλους.
Από τα σενάρια που αναφέρονται στην αρχή τα δύο πρώτα ίσως είναι περιπτώσεις ψυχαναγκασμών, ενώ τα δύο τελευταία ίσως εντάσσονται στην κατηγορία των ιδεοληψιών. Γιατί «ίσως»; Διότι αν και είναι δύο αρκετά διαδεδομένοι όροι, συχνά τους χρησιμοποιούμε τελείως λανθασμένα. Είναι τελείως διαφορετική η ζωή μιας γυναίκας που είναι τακτική ή τελειομανής και τελείως διαφορετική η ζωή μιας γυναίκας που έχει εμμονές και πάσχει από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Συγκεκριμένα, αυτό που διαφοροποιεί τις δύο αυτές περιπτώσεις είναι το γεγονός ότι, αν πάσχεις από ΙΨΔ, τότε βιώνεις πολύ έντονο άγχος αν δεν εφαρμόσεις τον ψυχαναγκασμό σου ή αν δεν ξεκινήσεις τον κύκλο των ιδεοληψιών σου, σε σημείο που μπορεί να επηρεαστεί η λειτουργικότητά σου. Δηλαδή μπορεί να μην πας στη δουλειά σου, να μη βγαίνεις καθόλου από το σπίτι ή να χαλάσει η σχέση με το σύντροφό σου. Όταν συμπεριφερόμαστε με ένα συγκεκριμένο τρόπο προκειμένου να πετύχουμε ένα στόχο, δε σημαίνει ότι πάσχουμε από ΙΨΔ. Για παράδειγμα, μια γυναίκα που μετράει διεξοδικά τις θερμίδες που καταναλώνει μέσα στην ημέρα όταν θέλει να χάσει βάρος δε σημαίνει ότι έχει ιδεοληψία με τις θερμίδες.
Τα χαρακτηριστικά της
Στην ΙΔΨ η σκέψη και η πράξη δρουν σε βάρος των συναισθημάτων και των αισθήσεών μας. Το συναίσθημά μας είναι βουβό, σαν να μην μπορούμε να το εκφράσουμε καλά. Αντίθετα, η επιθυμία να διατηρούμε τον έλεγχο στο περιβάλλον και στον εαυτό μας είναι έντονη και διάχυτη. Είναι πιθανό ως χαρακτήρες να είμαστε τελειομανείς, χωρίς αυτό να συμβαίνει πάντα, να έχουμε υψηλό αίσθημα ευθύνης και ηθικής, να είμαστε ιδιαίτερα σχολαστικοί και συχνά ανελαστικοί. Επίσης, συχνά εκλογικεύουμε ό,τι συμβαίνει γύρω μας, γιατί νιώθουμε ντροπή και ενοχή, κάτι που μας είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο.
«Μήπως πάσχω από ΙΨΔ; Πώς ξέρω ότι πρέπει να απευθυνθώ σε ειδικό;»
Αν ό,τι διάβασες μέχρι τώρα σε βάζει σε υποψίες, τότε ίσως καλό θα ήταν να μιλήσεις με κάποιον ειδικό. Παράλληλα όμως, αναρωτήσου:
1) Αισθάνεσαι πολύ μεγάλη ενόχληση με τις εμμονές σου;
2) Ασχολείσαι περισσότερο από μία ώρα μέσα στην ημέρα σου με αυτές;
3) Παρεμποδίζουν τη λειτουργικότητά σου, την κοινωνικοποίησή σου, τη δουλειά σου, την προσωπική σου σχέση;
4) Μήπως έχεις κάποιον πιο «κρυφό» νοητικό καταναγκασμό, όπως, π.χ., να λύνεις συνέχεια στο μυαλό σου αριθμητικές πράξεις;
Η θετική απάντηση στις ερωτήσεις αυτές είναι ένα καμπανάκι που σου λέει ότι ίσως θα ήταν καλό να το ψάξεις λίγο παραπάνω. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, σύμβουλοι ψυχικής υγείας κ.λπ.) ίσως διακρίνουν εύστοχα κάποια συμπτώματα ή χαρακτηριστικά, αλλά η έγκυρη διάγνωση γίνεται είτε μέσα από συζήτηση με τον κλινικό ψυχολόγο ή τον ψυχίατρο είτε μετά από χορήγηση ψυχομετρικού εργαλείου (τεστ) από εκπαιδευμένο ψυχολόγο.
H Demy βρέθηκε καλεσμένη στην εκπομπή του Γρηγόρη Αρναούτογλου και αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην ψυχική νόσο «OCD» από την οποία πάσχει. Δες το απόσπασμα στο παρακάτω βίντεο.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
