Για αιώνες οι άνθρωποι μιλούν για το σώμα και την ψυχή προσπαθώντας να καθορίσουν τη σχέση τους. Σήμερα όχι μόνο οι φιλόσοφοι ή οι επιστήμονες, μα όλοι μας αναγνωρίζουμε ενστικτωδώς τη σχέση μεταξύ σώματος και ψυχικής υγείας: Απλά συνδέονται! Και η αναγνώριση αυτή δεν έχει «φιλοσοφική», αλλά ιδιαίτερα πρακτική σημασία για εμάς στο παρόν.
Για να έχουμε διάθεση και να είμαστε χαρούμενοι, ο εγκέφαλος παράγει και διακινεί στον οργανισμό κάποιες ουσίες. Ο εγκέφαλος όμως «παραμελεί» αυτό το ρόλο του όταν αναγκάζεται να αφιερώσει όλες τις δυνάμεις του σε πιο άμεσες απαιτήσεις, τις σωματικές, ώστε να τα «βγάλει πέρα» με τις δυσκολίες της καθημερινότητας.
Σώμα και ψυχική υγεία
Οι κακές συνήθειες στην καθημερινότητα (π.χ. το κάπνισμα ή η συχνή κατανάλωση αλκοόλ, η μη θρεπτική διατροφή, ο λίγος ύπνος ή η καθιστική καθημερινότητα) επηρεάζουν αρνητικά τον οργανισμό και την υγεία μας. Ταυτόχρονα όμως έχουν αρνητικές επιπτώσεις και στην ψυχική υγεία μας. Αρχικά, οδηγούν σε χαμηλά επίπεδα ενέργειας, έτσι που κάθε απλή καθημερινή δραστηριότητα γίνεται δύσκολη και η εκτέλεσή της απαιτεί προσπάθεια. Αυτό μας εξουθενώνει ψυχολογικά γεμίζοντάς μας με αρνητικές σκέψεις («δεν μπορώ να τα καταφέρω») και άγχος και ρίχνοντας τη διάθεσή μας. Όταν η κατάσταση αυτή μετατρέπεται σε χρόνια, η κακή διάθεση καθιερώνεται στην καθημερινότητα και οδηγεί με τη σειρά της σε αρνητικές συμπεριφορές, όπως ξεσπάσματα νεύρων ή έλλειψη υπομονής στο σπίτι ή στη δουλειά μας. Η αλληλεπίδραση όμως σώματος και ψυχικής υγείας δε σταματά εκεί, αφού οι κακές συνήθειες της καθημερινότητας επηρεάζουν τελικά και τις νοητικές λειτουργίες μας.
Για να θυμηθούμε, να συγκεντρωθούμε ή να σκεφτούμε, ο εγκέφαλος πρέπει να ακολουθήσει κάποια μονοπάτια: Θα δημιουργήσει κατάλληλες ουσίες και θα μετακινήσει «σήματα» επικοινωνίας μεταξύ των νευρώνων. Αυτές οι ουσίες και οι διεργασίες χρειάζονται «απόθεμα» το οποίο ο εγκέφαλος αντλεί από τον οργανισμό. Έτσι, όταν το σώμα δεν μπορεί να παρέχει τα απαραίτητα, οι αντίστοιχες λειτουργίες του μυαλού μειώνονται κάνοντάς μας να σκεφτόμαστε αργά, να δυσκολευόμαστε να παρατηρήσουμε, να μη συγκρατούμε πληροφορίες.
Διάβασε επίσης: Πώς αντιμετωπίζουμε το άγχος; 5 μύθοι και αλήθειες
Σώμα και ψυχική υγεία: 3 στοιχεία για να έχεις ψυχοσωματική υγεία
‣ Ύπνος: Ο ύπνος δεν ξεκουράζει μόνο το σώμα, αλλά και τον εγκέφαλο. Όσο κοιμόμαστε ο εγκέφαλος επεξεργάζεται έμμεσα και ταξινομεί πληροφορίες της ημέρας, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη νοητική λειτουργία την επόμενη ημέρα.
*Shape tip: Οι περισσότερες από εμάς έχουμε ξενυχτήσει για να δουλέψουμε ή να μελετήσουμε, θεωρώντας ότι θα βοηθήσει την απόδοσή μας. Ωστόσο, η έλλειψη ύπνου έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Οι νέες πληροφορίες που παίρνεις δε θα καταγραφούν στον εγκέφαλο και οι σκέψεις σου θα είναι πιο περιορισμένες. Εάν έχεις πολλή μελέτη ή δουλειά, κάνε ό,τι μπορείς μέσα στην ημέρα και πήγαινε για ύπνο τη συνηθισμένη σου ώρα. Τότε ο εγκέφαλός θα αναλύσει και κατηγοριοποιήσει όσα έχεις σκεφτεί και μάθει κατά τη διάρκεια της ημέρας και θα ξυπνήσεις με εδραιωμένες γνώσεις και νέες ιδέες.
‣ Διατροφή: Η πλήρης και υγιεινή διατροφή μάς χαρίζει ουσιαστική ενέργεια, καθώς τα συστατικά που παίρνουμε από την τροφή θα οδηγήσουν στη δημιουργία και διακίνηση «χαρούμενων» ουσιών στον εγκέφαλο, σε αντίθεση με την κακή διατροφή, της οποίας τα συστατικά δε θα μετατραπούν σε «κινητήρια δύναμη» για τον οργανισμό και καλή διάθεση. Όταν έχεις κακή διάθεση ή περνάς μια δύσκολη φάση, προσπάθησε να τρως όσο πιο ισορροπημένα γίνεται και να πίνεις νερό, χαρίζοντας στον οργανισμό σου τα απαραίτητα στοιχεία για καλή λειτουργία.
*Shape tip! Ο διπλός ρόλος των γλυκών και του junk food: Όταν πιεζόμαστε στην καθημερινότητα, ωθούμαστε στη συχνή κατανάλωση πρόχειρου φαγητού ή/και γλυκών, κάτι που μοιάζει να μας χαρίζει ενέργεια, μα στην ουσία μας τη στερεί, καθώς τα συστατικά των τροφών αυτών δε θα χρησιμεύσουν στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου. Ωστόσο, όλα είναι θέμα μέτρου. Σε κάποια απαιτητική στιγμή η κατανάλωση ενός γεύματος junk food ή γλυκού μπορεί να προσφέρει γρήγορη ενέργεια στο σώμα και στον εγκέφαλο και να λειτουργήσει ως επιβράβευση. Μετάφραση: Ο εγκέφαλος θα κατακλυστεί από «θετικές» ουσίες.
‣ Άσκηση: Η άσκηση βοηθά όχι μόνο το σώμα, αλλά και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Κατά τη διάρκειά της ο εγκέφαλος παράγει «θετικές» ουσίες, οδηγώντας σε ένα βαθύ αίσθημα επιβράβευσης, ενώ ταυτόχρονα εκτονώνεται το άγχος. Η άσκηση προωθεί και τη σκέψη και το συναίσθημα, ενώ αποτελεί μέσο πρόληψης πολλών ασθενειών του εγκεφάλου, όπως η άνοια.
*Shape tip! Όταν αναφερόμαστε στην άσκηση, δεν εννοούμε απαραίτητα τη «σκληρή» γυμναστική. Τα θετικά αποτελέσματα έρχονται από τη συστηματικότητα. Έτσι, προσπάθησε να διατηρείς έναν ευρύτερα ενεργό τρόπο ζωής και να επιλέξεις μια κινητική δραστηριότητα που να σε γεμίζει και να μην την κάνεις καταναγκαστικά, αλλά από ευχαρίστηση.
Η κακή ψυχική υγεία μάς αρρωσταίνει;
Η κακή ψυχολογική κατάσταση επηρεάζει το ίδιο το σώμα και τις λειτουργίες του. Σκέψου πώς νιώθεις σωματικά: Όταν αισθανόμαστε λύπη, το σώμα ανταποκρίνεται πιο αργά, νιώθει «άρρωστο» χωρίς απαραίτητα να είναι, ενώ, όταν είμαστε θυμωμένοι ή νευριασμένοι, το σώμα βρίσκεται σε ένταση, τα χέρια τρέμουν και το κεφάλι πονά.
Παράλληλα, όταν είμαστε γεμάτοι αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις, τείνουμε να γινόμαστε πιο παρατηρητικοί στα σωματικά αισθήματα και να τα μεταφράζουμε ως κάτι αρνητικό ή επικίνδυνο, χωρίς απαραίτητα να είναι, μεγεθύνοντας εντέλει τη σωματική εμπειρία.
Βέβαια, η κακή ψυχολογία μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση πραγματικών σωματικών συμπτωμάτων, που να μην εξηγούνται από πάθηση ή να μην έχουν βιολογικό αίτιο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το άγχος: Όταν είμαστε αγχωμένοι, ο εγκέφαλος τείνει να παραμελεί το ανοσοποιητικό σύστημα, άρα γινόμαστε πιο ευάλωτοι σωματικά. Ταυτόχρονα, το άγχος μεταφράζεται σωματικά με σφίξιμο στο στομάχι, ένταση στα άκρα και στο νου, κάτι που μακροπρόθεσμα οδηγεί σε ανεξήγητους πόνους ή εσωτερική ένταση, ενώ επηρεάζεται και η ποιότητα ύπνου και διατροφής.
Συμπέρασμα
Η σωματική και η ψυχική υγεία αλληλεπιδρούν διαρκώς η μία με την άλλη. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική αναγνώριση, καθώς μας χαρίζει ένα πρακτικό μέσο διαχείρισης τόσο της κακής οργανικής κατάστασης όσο και της ψυχικής.
- Όταν νιώθεις άσχημα ψυχολογικά, χρησιμοποίησε το σώμα σου για να το αλλάξεις: κοιμήσου σωστά, φάε ισορροπημένα, κινητοποιήσου.
- Από την άλλη, όταν έχεις πεσμένη υγεία και αρρωσταίνεις συχνά ή ταλαιπωρείσαι από ενοχλητικά συμπτώματα, προσπάθησε να βελτιώσεις τη διάθεσή σου, ώστε να επηρεαστεί θετικά και το σώμα. Είναι αξιοσημείωτο το ότι άτομα που πάσχουν από χρόνιες και σοβαρές ασθένειες ξεπερνούν τις κακές τους οργανικές προγνώσεις διατηρώντας μια θετική ψυχολογία και στάση ζωής.
Διάβασε επίσης: Θέλεις να είσαι υγιής; Κάνε θετικές και ισορροπημένες σχέσεις στη ζωή σου
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
