Συνεργάστηκε o Πάτροκλος Παπαδάκης, ψυχολόγος, μέλος του Πανελλήνιου Ψυχολογικού Συλλόγου (www.psychologos-papadakis.gr)
Δεν κοιμάσαι, δεν ξέρεις τι θες, δε βγαίνεις από το σπίτι... Μήπως το άγχος σου δημιουργεί περισσότερα προβλήματα απ’ όσα συνειδητοποιείς; Μήπως οι ανησυχίες υγείας που έχεις σε μπλοκάρουν.
Η λίστα με τα συμπτώματα του άγχους είναι γνωστή: αϋπνία, αδυναμία συγκέντρωσης και εκνευρισμός. Οι περισσότεροι από εμάς, όμως, τα αφήνουμε να περνούν απαρατήρητα. «Πολλοί άνθρωποι μαθαίνουν πως έχουν υπερβολικό άγχος όταν πάνε στο γιατρό τους για να διαμαρτυρηθούν ότι νιώθουν συνεχώς κουρασμένοι» λέει ο Πάτροκλος Παπαδάκης, ψυχολόγος.
Για την ακρίβεια, ο ίδιος εκτιμά πως περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων που απευθύνονται στο γιατρό υποφέρουν από κάποιου είδους άγχος.
«Η κατάθλιψη ασκεί περισσότερη πίεση, το άγχος όμως είναι μια πολύ πιο συνηθισμένη διανοητική ασθένεια στις μέρες μας» συμφωνεί η Catherine O’ Neill από τον οργανισμό Anxiety UK. Εδώ θα βρεις τα 10 από τα λιγότερο προφανή σημάδια ότι έχεις περισσότερο άγχος απ’ όσο αντιλαμβάνεσαι – και τι μπορείς να κάνεις για να πάψεις να ανησυχείς τόσο.
1. Ο καφές σε... τσιτώνει
Μήπως η καφεΐνη σού προκαλεί υπερδιέγερση; «Η καφεΐνη μειώνει ένα χαλαρωτικό χημικό του εγκεφάλου, το GABA» εξηγεί η Jane Plat, συγγραφέας του Beating Stress, Anxiety and Depression.
Στρατηγική ηρεμίας: Δες αν σε ενοχλεί: «Συνήθως το άγχος εμφανίζεται 40 λεπτά αφότου πιεις καφέ» σημειώνει η Linda Blair, συγγραφέας του Straight Talking.
2. Κολλάς μπροστά στην τηλεόραση κάθε βράδυ
Προτιμάς να παρακολουθήσεις τις εξελίξεις στο X Factor αντί να βγεις έξω για διασκέδαση; «Η σταδιακή απόσυρσή σου από τις κοινωνικές εκδηλώσεις μπορεί να είναι ένδειξη υποκείμενου άγχους» επισημαίνει ο Πάτροκλος Παπαδάκης. «Όταν έχουμε κοινωνικό άγχος, φοβόμαστε ότι θα φανούμε ανόητοι στους άλλους».
Στρατηγική ηρεμίας:
• Βγες με φίλους που έχουν πολύ χιούμορ. Σύμφωνα με έρευνα, οι ορμόνες που σχετίζονται με το άγχος μειώνονται κατά 70% όταν γελάς. Άλλες μελέτες έχουν δείξει πως το άγχος είναι μεταδοτικό, οπότε φρόντισε να περνάς χρόνο και με ήρεμους ανθρώπους.
• Πες «ναι» σε μία πρόσκληση την εβδομάδα. «Τα ίδια πράγματα που θεωρείς ότι μειώνουν το άγχος –η αποφυγή και η απόδραση– στην πραγματικότητα το κάνουν χειρότερο» εξηγεί ο ειδικός.
3. Πονάει η πλάτη σου
Κάθεσαι στην καρέκλα βουλιάζοντας τόσο, που οι ώμοι φτάνουν στα... αφτιά σου; «Αυτή είναι η κλασική στάση του άγχους» επισημαίνει ο οστεοπαθητικός και βελονιστής Garry Trainer. «Έτσι, μειώνεις την αιμάτωση, πιέζεις τις νευρικές απολήξεις στην πλάτη και επιδεινώνεις τις υπάρχουσες μυϊκές ανισορροπίες».
Στρατηγική ηρεμίας:
• Ξάπλωσε στο πάτωμα: Θα χαλαρώσεις στη στιγμή την πλάτη σου που την έχεις ταλαιπωρήσει όλη τη μέρα καθισμένη σκεβρωμένη πάνω από έναν υπολογιστή. Διπλασίασε τη χαλάρωση μπαίνοντας στη στάση «Viparita Karani» για 5 λεπτά: Ξάπλωσε ανάσκελα με τα πόδια σου ψηλά στον τοίχο, φέρνοντας τη λεκάνη σου όσο πιο κοντά στον τοίχο μπορείς ώστε τα πόδια να σχηματίζουν γωνία 90 μοιρών.
4. Καθαρίζεις συνεχώς την κουζίνα
«Αυτό μπορεί να είναι ένα είδος ελέγχου του κινδύνου στους αγχώδεις ανθρώπους» εντοπίζει ο Πάτροκλος Παπαδάκης. «Αποδέξου πως ο φόβος για μικρόβια είναι πολύ πάνω από το μέσο όρο» προσθέτει. Μαζί με άλλες μορφές μικροβιοφοβίας, η καταναγκαστική καθαριότητα ίσως είναι μια προσπάθεια να αποφύγεις δύσκολα συναισθήματα.
Στρατηγική ηρεμίας:
• Ξέχνα το αντιβακτηριακό σπρέι! Αν αφήσεις το σπίτι σου λίγο ακατάστατο, θα μειωθεί η ανάγκη σου για καθαριότητα. Και υπενθύμισε στον εαυτό σου πως, αν απαλλαγείς 100% από τα μικρόβια, o οργανισμός σου θα εμφανίσει προβλήματα, καθώς πολλά από αυτά έχουν προστατευτικό ρόλο.
• Βγες από το σπίτι. Όταν σε πιάνει η μανία να καθαρίσεις, κανόνισε να δεις μια φίλη σου. «Οι άνθρωποι που νιώθουν κοινωνικά ενεργοί είναι λιγότερο πιθανό να υποφέρουν από άγχος» επισημαίνει ο ειδικός.
5. Το δέρμα σου εμφανίζει προβλήματα
«Τα δερματικά προβλήματα, όπως ροδόχρους ακμή, έκζεμα και ψωρίαση, έχουν συχνά ψυχολογικά αίτια» εξηγεί ο ψυχολόγος. «Περίπου το 30-60% των ανθρώπων που αναζητούν θεραπεία για ένα δερματικό πρόβλημα υποφέρουν από συναισθηματικές διαταραχές που μπορεί να εμποδίζουν την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής θεραπείας».
Στρατηγική ηρεμίας:
• Βρες τι έχει αλλάξει. «Κατάγραψε πώς ήταν μια τυπική σου ημέρα ένα χρόνο πριν, πώς είναι σήμερα και πώς θα ήθελες να είναι μια τυπική σου μέρα ένα χρόνο μετά» προτείνει ο ειδικός. «Αυτή η διαδικασία θα σου αποκαλύψει όλους εκείνους τους ψυχοπιεστικούς παράγοντες που σε επηρεάζουν χωρίς να το αντιληφθείς».
• Άκουσε CDs χαλάρωσης. Μελέτες δείχνουν πως μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικά όσο η ψυχοθεραπεία.
6. Δεν μπορείς να μείνεις έγκυος
Από τη μία η δυσκολία στη σύλληψη είναι αρκετά αγχωτική, από την άλλη αποδεικνύεται πως το άγχος σε εμποδίζει να μείνεις έγκυος. «Τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε πόσο μεγάλο ρόλο παίζει το μυαλό σε περιπτώσεις ανεξήγητης στειρότητας» εξηγεί ο ειδικός. «Πάρα πολλά ζευγάρια τελικά συλλαμβάνουν όταν καταφέρουν να αφήσουν πίσω τα άγχη και τους φόβους τους».
Στρατηγική ηρεμίας:
• Σημείωσε σε ένα χαρτί όσα πιστεύεις πως σε εμποδίζουν να μείνεις έγκυος και σε ένα άλλο όσα είναι υπέρ σου. «Η καταγραφή θα βοηθήσει να εντοπίσεις τη ρίζα των ανησυχιών και να αναπτερώσεις τις ελπίδες σου.
• Δοκίμασε γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, που βοηθά να εντοπίσεις τυχόν μοτίβα σκέψης που σε κρατούν πίσω και να τα αντικαταστήσεις με πιο ρεαλιστικά. Σε μελέτη από το Πανεπιστήμιο Έμορι στην Ατλάντα σε γυναίκες με προβλήματα ωορρηξίας που σχετίζονταν με το άγχος βρέθηκε πως το 80% είχαν κανονικά ωορρηξία έπειτα από μια συνεδρία.
7. Είσαι συνεχώς κουρασμένη
«Η μόνιμη εξάντληση είναι συχνή παρενέργεια του άγχους» επισημαίνει ο ειδικός. «Το άγχος σου καταναλώνει πολλή ενέργεια, καθώς το σώμα σου γεμίζει αδρεναλίνη και ανεβαίνουν οι παλμοί και η αρτηριακή πίεση» εξηγεί.
Στρατηγική ηρεμίας:
• Δοκίμασε το βαλσαμόχορτο. «Σε δοκιμές έχει φανεί πως βελτιώνει τη διάθεση και ενισχύει την ενεργητικότητα σε ανθρώπους με ήπιο προς μέτριο άγχος» εξηγεί ο ειδικός. «Αν έχει επίδραση σ’ εσένα, θα δεις αποτελέσματα σε 6 εβδομάδες»
• Μην παραλείπεις τα σνακ. «Όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα ανεβοκατεβαίνουν απότομα, αυξάνονται οι ορμόνες του άγχους και βιώνεις έντονες αλλαγές στη διάθεσή σου» λέει η καθηγήτρια Jane Plant. Επίλεξε τους ξηρούς καρπούς: είναι μια καλή πηγή μαγνησίου, που είναι γνωστό ως το ηρεμιστικό της φύσης.
8. Πονάς όταν μασάς
Μήπως σφίγγεις το σαγόνι σου όταν νιώθεις πίεση; «Το πιθανότερο είναι πως τρίζεις τα δόντια την ώρα που κοιμάσαι κι αυτό είναι μια συχνή ένδειξη άγχους» επισημαίνει ο Πάτροκλος Παπαδάκης. Άλλες ενδείξεις είναι ο πόνος στο σαγόνι, στον αυχένα, στους ώμους και στο πρόσωπο όταν ξυπνάς.
Στρατηγική ηρεμίας:
• Μπορείς να προμηθευτείς ένα ειδικό διάφανο μασελάκι από τον οδοντίατρό σου που θα το φοράς κατά τη διάρκεια του ύπνου και θα σε εμποδίζει να τρίζεις τα δόντια σου.
9. Σου παίρνει ώρες να ψωνίσεις
Δεν μπορείς να καταλάβεις γιατί κάνεις τόση ώρα να διαλέξεις τι θα παραγγείλεις για το μεσημέρι; «Η “παράλυση” στη λήψη αποφάσεων είναι μια κόκκινη σημαία για το άγχος» εξηγεί η Linda Blair. Πρόκειται για ένδειξη ότι δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς, επειδή ο εγκέφαλός σου είναι παραφορτωμένος με άλλες σκέψεις.
Στρατηγική ηρεμίας:
• Δε χρειάζεται κάθε αγορά σου να είναι τέλεια. Θυμήσου πως μερικές φορές το καλό είναι αρκετό και μη φοβηθείς να κάνεις λάθος.
• Προγραμμάτισε την «ώρα ανησυχίας» της ημέρας σου. «Ορισμένοι άνθρωποι βρίσκουν πως ο προγραμματισμός μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου κατά την οποία μπορούν να ασχοληθούν με τις ανησυχίες τους (περίπου 15 λεπτά) τους βοηθά να είναι πιο ήρεμοι όλη την υπόλοιπη μέρα» αναφέρει ο ψυχολόγος.
10. Μεγαλώνει η περίμετρος της μέσης σου
Σύμφωνα με τον ειδικό, η υπερβολική έκκριση ορμονών μπορεί να οδηγήσει σε ανοχή στην ινσουλίνη, βάζοντας το σώμα σου σε κατάσταση αύξησης βάρους. Αν συνήθως παχαίνεις γύρω από την κοιλιά, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να έχει σχέση με το άγχος.
Στρατηγική ηρεμίας:
• Περπάτα περισσότερο. Σύμφωνα με τη φιλανθρωπική οργάνωση για τη διανοητική υγεία MIND, το 56% των ανθρώπων που υποφέρουν από άγχος δηλώνουν πως η άσκηση συμβάλλει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
• Ανάσαινε αργά, μέσα από το διάφραγμα. Αυτό βοηθά να αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στο σώμα, η οποία διαταράσσεται εξαιτίας του άγχους.