Συνεργάστηκε η Χαρούλα Μαθιοπούλου - Μπιλάλη, BSc, MMedSc, μοριακή βιολόγος, ειδικός αναπαραγωγικής υγείας.
Σου έχει τύχει να θέλεις να χάσεις βάρος, να τρέχεις πολλά χιλιόμετρα κάθε μέρα και να μην τα καταφέρνεις; Ή μήπως όνειρό σου είναι οι ατσάλινοι μύες, αλλά τα καθίσματα και οι έλξεις αποδεικνύονται μια αποτυχία;
Κι όμως, όπως μαθαίνουμε τώρα, η αιτία μπορεί να κρύβεται πίσω από το γενετικό προφίλ σου. Η αθλητική γονιδιωματική, χρησιμοποιώντας τη μοριακή βιολογία και τις κινητικές επιστήμες, αν και σε πειραματική φάση ακόμη, μπορεί μέσα από τη φωτογραφική ανάλυση του DNA σου να προσδιορίσει την αθλητική συμπεριφορά σου και να σου προτείνει τρόπους διαμόρφωσης της άσκησης και της διατροφής σου. «Κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά χρήσιμο όχι μόνο για τους επαγγελματίες αθλητές, αλλά και για εκείνους που αναζητούν λίγη καθημερινή ευεξία μέσω της άθλησης» τονίζει ο Riccardo Longinari, προπονητής και αθλητικός ερευνητής στο Μπέργκαμο.
Μια εξέταση αποκαλύπτει την κλίση σου
Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από ένα γενετικό τεστ που διεξάγεται μέσω ενός δείγματος σάλιου. Ένα ειδικό λογισμικό επικεντρώνεται σε πληθώρα γονιδίων που σχετίζονται με φυσικές επιδόσεις, όπως τα παρακάτω: το Ace (ένζυμο που ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση), το Actn3 (που θεωρείται το γονίδιο αντοχής, μια πρωτεΐνη που απαντάται μόνο σε ίνες με γρήγορες συσπάσεις), το Ppara (ρυθμιστής ενεργειακού μεταβολισμού) και το Vdr (υποδοχέας βιταμίνης D). Ακολουθεί έλεγχος σχετικά με το πόσα από αυτά τα γονίδια –και αν– έχουμε. «Το αποτέλεσμα είναι ένα συνοπτικό πλαίσιο που χωρίζεται σε δύο περιοχές: η μία σχετίζεται με τον αθλητισμό και η άλλη με τη διατροφή» επισημαίνει ο Longinari. «Η πρώτη αξιολογεί την προδιάθεση για αερόβια άσκηση ή για μυϊκή ενδυνάμωση. Η δεύτερη περιοχή, ωστόσο, επικεντρώνεται σε πιθανές δυσανεξίες και ανεπάρκεια σε βιταμίνες».
Καιρός να ανατραπούν τα στάνταρ
Όλες το έχουμε βιώσει αυτό: Διατροφή, πρόγραμμα στο γυμναστήριο, πείνα, ιδρώτας, αναμονή, αλλά, μάταια, καμία αλλαγή προς την ιδανική κατεύθυνση, αυτήν που έχεις φτιάξει στο μυαλό σου και περιμένεις να τη δεις μια μέρα να γίνεται πραγματικότητα.
Το πρόβλημα με τις διατροφικές συνήθειες ή με τα παραδοσιακά προγράμματα άσκησης είναι ότι παραμένουν τυποποιημένα: Θες να χάσεις βάρος; Τότε «χτυπήσου» με αερόβια άσκηση, αυτή δηλαδή που θα σε κάνει να ιδρώσεις. Θέλεις να αποκτήσεις δύναμη; Σήκωσε βάρη και κάνε έλξεις. Και όσο για το φαγητό, το μεσημέρι υδατάνθρακες, πρωτεΐνη το βράδυ, αλλά τα αποτελέσματα δεν έρχονται... Τι φταίει άραγε; Ακριβώς τα παραπάνω βιώνουν όσες από εμάς θέλουν να χάσουν βάρος, αλλά δε βλέπουν το δείκτη
της ζυγαριάς να πηγαίνει προς τα πίσω.
Όπως εξηγεί η μοριακή βιολόγος Χαρούλα Μπιλάλη, «η επιλογή ενός προπονητικού προγράματος που δε σου ταιριάζει ευθύνεται συνήθως γι’ αυτές τις αποτυχημένες προσπάθειες. Αν, για παράδειγμα, υπάρχει γενετική προδιάθεση για προπόνηση με βάρη, μπορεί να είναι άσκοπο να επιμένεις με τρέξιμο, ποδηλασία ή κολύμπι. Αντίθετα, ίσως να ελλοχεύει κίνδυνος να πιέσεις πολύ την καρδιά σου. Μπορείς, όμως, να έχεις μέγιστα αποτελέσματα με το συνδυασμό αερόβιας άσκησης, χωρίς να φτάσεις την καρδιακή λειτουργία στα όριά της, με ελλειπτικά μηχανήματα και φορτίο υψηλής έντασης».
Τι γίνεται με τη διατροφή;
Η διατροφή πρέπει, επίσης, να είναι εξατομικευμένη. «Εάν πρέπει να καταναλώσεις 2.000 θερμίδες την ημέρα της άσκησης, αυτές πρέπει να μεταφραστούν σε αποθηκευμένη ενέργεια. Αν όμως υποθέσουμε ότι έχεις δυσανεξία, π.χ. στη γλουτένη ή στη λακτόζη,
και βάλεις στο μεσημεριανό σου ζυμαρικά και τυρί, κινδυνεύεις να “κάψεις” μισό φορτίο για να υποστηρίξεις την πέψη σου» εξηγεί ο Longinari.
Κι όμως, δεν είναι η μαγική φόρμουλα
Η αθλητική γονιδιωματική μπορεί να βοηθήσει τους νέους που ασχολούνται με ένα άθλημα, αλλά δεν πρέπει να τρέφει κανείς αυταπάτες: «Το τεστ δε βοηθά στην εύρεση του πρωταθλητή. Στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να κατευθύνει κάποιον στο άθλημα που είναι πιο πιθανό να πετύχει, εφόσον του αρέσει. Επιπλέον, χρησιμεύει στην κατανόηση των ορίων μας και στην αποδοχή τους, ενώ θα σου δείξει ότι, αφού έχεις ορισμένα χαρακτηριστικά, μπορεί να μη χάσεις βάρος ή να μην αναπτύξεις μυς. Τέλος, δε σου εγγυάται μαγικά φίλτρα, αλλά μπορεί να σε οδηγήσει στην κατάκτηση της μέγιστης ευημερίας» καταλήγει ο Longinari.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
